Dzisiejszym wpisem chciałabym zainaugurować nowy cykl postów opisujących bliżej produkty, które można lub których nie można jeść w trakcie fazy eliminacyjnej. Pierwszy produkt Low FODMAP – rabarbar to wiosenne warzywo, które nieodłącznie kojarzy się z moim dzieciństwem spędzonym na wsi.

Warzywo czy owoc?

Napisałam, że rabarbar to wiosenne warzywo i pewnie część z Was pomyślała, że to pomyłka. Kompoty i ciasta przyrządza się przecież z owoców, a nie warzyw, prawda? ;]

Rabarbar z racji swojego zastosowania jest często uznawany za owoc. Tak naprawdę jest to warzywo. Tak przynajmniej przyjmuje się na całym świecie, z jednym znaczącym wyjątkiem.

Jeśli czytacie ten post przebywając akurat w Stanach Zjednoczonych, to musicie wiedzieć, że w Stanach rabarbar został oficjalnie w świetle prawa uznany za owoc. Sąd w Nowym Jorku w 1947 r. uznał, że rabarbar jest owocem wbrew jego botanicznemu pochodzeniu. Amerykański sąd uzasadnił swoją decyzję deserowym przeznaczeniem tej rośliny. Sędzia chyba nie znał żadnych przepisów na rabarbar przyrządzony na sposób wytrawny. Być może na treści orzeczenia zaważył bardziej fakt, że dzięki takiej kwalifikacji rabarbar został obłożony niższym podatkiem… ;]

Co ma rabarbar wspólnego z opium, Chinami i Marco Polo?

Rabarbar pochodzi  z Azji Środkowej i Południowej Syberii. Był znany i ceniony w starożytnych Chinach, a pierwsze wzmianki o nim pochodzą sprzed 2.700 lat! Był także używany przez Arabów i starożytnych Greków i Rzymian.

W tym okresie rabarbar był znany w Europie i szeroko stosowany w europejskiej farmacji. Był jednak niezwykle drogi, droższy niż przyprawy takie jak cynamon, szafran, a nawet niż opium. Pomyślcie sobie, dziś rabarbar można dostać na targu za kilka złotych, a kiedyś był droższy niż narkotyki!

Nic dziwnego, że Marco Polo był bardzo nim zainteresowany i bardzo chciał odkryć, gdzie jest rabarbar uprawiany. Chińczycy strzegli bowiem jego upraw jak oka w głowie. Podczas jednej z wypraw w XIII wieku Marco Polo udało się w końcu odkryć, miejsce uprawy rabarbaru.

Zanim rabarbar na stałe trafił do Europy upłynęło sporo czasu, bo pierwsze uprawy tego warzywa pojawiły się we Włoszech dopiero w XVII wieku. Początkowo był uprawiany nadal dla celów leczniczych. Jak warzywo jadalne zaczęto go oficjalnie wykorzystywać dopiero ponad 150 lat później.

Do Polski rabarbar trafił w XVIII wieku i nadal jest bardzo popularny.

Co dobrego znajdziemy w rabarbarze?

Rabarbar zawiera dużo potasu, wapnia, magnezu, kwasu foliowego oraz witaminy A i witaminy C. Jego wyraźny kwaśny smak to zasługa głównie kwasu cytrynowego, jabłkowego i olejków eterycznych. Rabarbar zwiera też spora dawkę błonnika rozpuszczalnego w diecie tzw. pektyn, które wpływają korzystnie na pracę przewodu pokarmowego. Więcej na temat błonnika w diecie osób chorych na zespół jelita drażliwego napisałam w poście Czemu dieta Low FODMAP nie działa.

Rabarbar pobudza także wydzielanie żółci, usprawniając trawienie.

Wartości odżywcze	w 100 g
Wartość energetyczna	9 kcal
Białko	0.5
Tłuszcz	0.1 g
Węglowodany	4.6 g
Błonnik	3.2 g
Witamina C	9 mg
Potas	136 mg
Magnez	13 mg

Tak jak już wspomniałam rabarbar był i jest nadal wykorzystywany w medycynie naturalnej jako środek leczniczy. Do celów farmaceutycznych wykorzystywany jest jednak nie rabarbar ogrodowy (ten, który jemy), ale rabarbar lekarski.

Korzeń i kłącze rabarbaru lekarskiego ma właściwości przeczyszczające i przeciwzapalne. Chińczycy bardzo cenią rabarbar i zaliczają go do grupy 50 podstawowych roślin leczniczych.

W dzisiejszych czasach rabarbar także jest przedmiotem zainteresowań lekarzy. Naukowcy odkryli, że podczas pieczenia rabarbaru wysoka temperatura sprawia, że nabiera on właściwości antynowotworowych. Może to oznaczać, że spożywanie rabarbaru ma profilaktyczne działanie antyrakowe. Teraz sięgając po kolejny kawałek ciasta z rabarbarem możecie powiedzieć, że dbacie o swoje zdrowie. ;]

Wpływ rabarbaru na leczenie nowotworów jest jeszcze w sferze badań, ale dotychczasowe wyniki badań są obiecujące.

Ciemna strona rabarbaru

Niestety tak wspaniałe warzywo może zaszkodzić, jeśli jest spożywane zbyt często i w zbyt dużej ilości. Rabarbar zwiera bowiem znaczne ilości kwasu szczawiowego, który odpowiada za psucie się zębów, wypłukiwanie wapnia z kości oraz powstawanie kamieni nerkowych.

Przy niektórych schorzeniach zaleca się z tego względu umiar w dawkowaniu sobie tego warzywa (osoby chore na nerki i reumatyzm).

Ilość rabarbaru w diecie powinny ograniczyć także kobiety w ciąży. W czasie ciąży, a także później, kobieta jest narażona na niedobór tego pierwiastka i spożywania rabarbaru często i w dużej ilości może doprowadzić do zwiększenia się niedoborów.

Jeśli jednak nie jecie rabarbaru codziennie i nie cierpicie na żadną z chorób, która wyklucza rabarbar z diety, nie musicie się go obawiać. :]

Rabarbar na diecie Low FODMAP

Rabarbar został przebadany przez Monash University i jest oznaczony jako produkt dozwolony w ilości 130 g na porcję.

W oficjalnej aplikacji MU nie ma żadnych zastrzeżeń, co do ilości spożywanego rabarbaru, można go więc jeść bez ograniczeń wagowych.

Przepisy Low FODMAP na potrawy z rabarbarem

Rabarbar kojarzy mi się z dzieciństwem, kiedy to jadałam surowe łodygi maczane w cukrze. Do dziś uwielbiam kompot z rabarbaru i w sezonie piekę ciasta z rabarbarem, którymi futruję rodzinę i znajomych. Sama ich nie jem, bo ciasta jadam tylko od święta. Ale nie martwcie się, nawet na diecie Low FODMAP nie musicie rezygnować z placka z rabarbarem, jeśli macie na niego akurat ochotę.

Rabarbar jest uniwersalnym warzywem. Można go piec, gotować i dusić. Świetnie nadaje się na dżemy i musy owocowe. Można go także wykorzystywać jako dodatek do potraw wytrawnych. Konfitura z rabarbaru dobrze komponuje się z dziczyzną. Można go nawet podawać z makrelą czy łososiem. Jest jakiś chętny? ;]

Poniżej przedstawiam przepisy na potrawy Low FODMAP z rabarbarem. Część z nich trzeba lekko zmodyfikować, żeby można było je zakwalifikować jako dozwolone w fazie eliminacyjnej. Pozostałe zostały opracowane specjalnie z myślą o osobach chorych na zespół jelita drażliwego stosujących dietę Low FODMAP.

Syrop z rabarbaru i smarowidło z bloga Jedz z apetytem

Pozostałe 2 przepisy zaprezentowane na stronie są niestety bogate w FODMAP i nie mogą być stosowane na diecie eliminacyjnej.

I przepisy angielskojęzyczne:

Ciasto kawowe z rabarbarem z bloga z przepisami Low FODMAP Delicious as it Looks

Bezglutenowy rabarbar pod kruszonką z bloga Minimalist Baker

To przepis, z którego otrzymacie 6 porcji. Jeśli zjecie więcej niż 3 porcje na raz możecie mieć problemy, bo mąka migdałowa jest dozwolona w ilości 1/4 szklanki na porcję (24 g).

Jestem ciekawa, czy Wy także lubicie rabarbar? Czy nadal jadacie go, po przejściu na dietę Low FODMAP? A może znacie jakieś inne przepisy Low FODMAP z wykorzystaniem rabarbaru? :]