Po publikacji pierwszego postu, dotyczącego diety low FODMAP po zakończeniu fazy reintrodukcji, pojawiło się kilka pytań od czytelników. Mam nadzieję, że przykłady, które dziś omówię, pozwolą Wam lepiej lepiej zrozumieć, jak ustalić własny próg tolerancji FODMAP.

Bardzo wysoki próg tolerancji FODMAP

Zacznijmy od tych nielicznych szczęściarzy, których próg tolerancji FODMAP jest bardzo wysoki, a tym samym ich jadłospis będzie tylko nieznacznie różnił się od osób zdrowych.

O bardzo wysokim progu tolerancji będziemy mówić, gdy osoba (nazwijmy ją Kasią) pomimo zdiagnozowanego ZJD etap reintrodukcji przeszła bez powrotu objawów.

Jadłospis Kasi sprzed rozpoczęcia diety Low FODMAP był tylko nieznacznie zbyt obfity w węglowodany FODMAP. Jej próg tolerancji został przekroczony, ale jedynie w niewielkim stopniu.

Po przejściu na dietę ilość FODMAP, które spożywała, drastycznie spadł. W konsekwencji objawy ZJD całkowicie ustąpiły.

Podsumowanie:

Po zakończeniu reintrodukcji jadłospis Kasi prawie nie różni się od jadłospisu zdrowego człowieka. Dokonała tylko jednej modyfikacji – je mniej oligosacharydów, ponieważ są one wzdymające. Kasia ograniczyła więc spożycie czosnku, cebuli i zbóż.

Szczęściara z tej Kasi, prawda? ;]

Wysoki próg tolerancji FODMAP

Janek w trakcie fazy reintrodukcji miał problem jedynie z laktozą. Nadal spożywa nabiał, ale stara się wybierać produkty pozbawione laktozy. Ponieważ okazało się, że jego poziom tolerancji laktozy jest  średni, Janek od czasu do czasu wybiera także produkty z laktozą, ale ogranicza się do niewielkich ilości.

Ponieważ w trakcie reintrodukcji poszło mu bardzo dobrze, Janek po jej zakończeniu zaczął spożywać pozostałe rodzaje FODMAP bez większych ograniczeń. Początkowo czuł się dobrze, ale po kilku tygodniach objawy powróciły.

Janek ma wysoki próg tolerancji fruktozy, polioli i oligosacharydów i średni poziom tolerancji laktozy.

Janek planuje spożycie produktów zawierających FODMAP na przestrzeni kilku dni, ponieważ dopiero po takim okresie zaczyna dochodzić do progu swojej tolerancji. Janek musi więc pamiętać, aby aby nie spożywać wielu produktów High FODMAP przez kilka dni pod rząd. W przeciwnym wypadku objawy powrócą.

Aby zapobiec nieprzyjemnym efektom spożywania zbyt dużej ilości FODMAP, Janek na przestrzeni tygodnia na 1-2 dni powraca na dietę Low FODMAP. To okres odpoczynku dla jego jelit.

U przeciętnego zdrowego człowieka spożyty pokarm wędruje przez układ pokarmowy aż do wydalenia jego resztek ok. 30 h. Biorąc pod uwagę, że jemy 4-5 razy dziennie w naszych jelitach ciągle znajdują się resztki z kilku różnych posiłków.

Z tego względu 1-2 dni diety z niską zawartością FODMAP obniża w jelitach Janka ilość FODMAP, gdy zaczyna ona dochodzić do poziomu problematycznego.

Podsumowanie:

Z jadłospisu Janka na zawsze zniknęły duże ilości nabiału zawierającego laktozę, ale jego menu przez większość czasu nie odbiega zbytnio od menu przeciętnego zjadacza chleba. Janek musi jedynie pamiętać, żeby co kilka dni dać odpocząć jelitom.

Średni próg tolerancji FODMAP

W trakcie fazy reintrodukcji Marta odkryła, że całkiem dobrze toleruje nawet duże ilości produktów High FODMAP. Kiedy jednak spróbowała połączyć je w jednym posiłku, objawy od razu powróciły.

Marta, aby kontrolować nieprzyjemne objawy, musi uważać na skład każdego posiłku – na raz może spożyć tylko jeden rodzaj FODMAP. Makaron pszenny z sosem pomidorowym nie sprawia jej problemów. Makaron pszenny czosnkiem powoduje przekroczenie progu tolerancji. Marta wie już, że spaghetti aglio olio to nie najlepszy pomysł…

Marta musi także kontrolować ilość FODMAP spożytych w ciągu jednego dnia. Janek mógł się tym nie przejmować, ale Marta doskonale wie, że jeśli każdy posiłek zawierać będzie jakiś produkt High FODMAP przekroczy swój próg tolerancji już w trakcie jednego dnia.

Podsumowanie:

Marta jako osoba ze średnią tolerancją w ciągu dnia je więc maksymalnie 2-3 produkty z listy niedozwolonych, ale nigdy nie łączy ich w jednym posiłku.

Niski próg tolerancji FODMAP

Mirek odkrył w fazie reintrodukcji, że toleruje tylko średnie porcje niektórych rodzajów FODMAP, a inne sprawiają mu problemy nawet w małych ilościach. Kiedy spróbował włączyć do swojej diety produkty High FODMAP symptomy od razu powróciły.

Po licznych rozczarowujących eksperymentach z reintrodukcją Mirek wie już, że może na przestrzeni tygodnia wprowadzić do swojej diety tylko niewielkie ilości FODMAP. Oznacza to w praktyce, że może zjeść maksymalnie 1-2 produkty High FODMAP w ciągu dnia, a potem i tak musi sobie zrobić przerwę wracając do zasad fazy eliminacyjnej.

Mirek bardzo uważnie wsłuchuje się w swój organizm i wie, kiedy może sobie pozwolić na 2 produkty zawierające FODMAP w ciągu dnia, a kiedy nie. Mirek uwzględnia także inne czynniki podrażające jelita takie jak stres czy alkohol. Po stresującym, ciężkim dniu odmawia kumplom wypadu na piwo, a od rana powraca do diety eliminacyjnej. Kiedy czuje, że symptomy ZJD ma już w ryzach, do swojego menu ponownie wprowadza jakiś produkt high FODMAP.

Mój próg tolerancji

Nazwałabym go średnim. Dobrze toleruję w dużych ilościach fruktozę i poliole. Średnio toleruję laktozę. Z pewnością szklanka zwykłego mleka spowodowałaby u mnie rewolucję. Połowicznie toleruję oligosacharydy – niektóre grupy pokarmów lepiej, inne gorzej.

Mogę w ciągu dnia zjeść 2-3 rodzaje produktów High FODMAP. W trakcie jednego posiłku staram się nie jeść więcej niż 1-2 rodzaje FODMAP. W praktyce oznacza to, że na śniadanie mogę zjeść jajecznicę z pieczarkami i kromką chleba pszennego, a wieczorem jeszcze jabłko.

Najgorzej toleruję cebulę i czosnek. Mogę być pewna, że objawy powrócą, dlatego jem je tylko od czasu do czasu, gdy symptomy nie sprawią mi kłopotów towarzyskich. ;]

W tygodniu staram się zrobić sobie 2-3 dni bez FODMAP. Wszystko zależy od tego, jak się czuję i co zjadłam.

Silnym zapalnikiem jest dla mnie alkohol i kawa. Nawet jeśli restrykcyjnie stosuję się do diety fazy eliminacyjnej, nadmiar alkoholu od razu powoduje u mnie rewolucję jelitową.

Mogę pić 2 kawy dziennie, ale jeśli będę tak robiła przez 2-3 dni pod rząd, objawy powrócą.

Od kiedy przeszłam na dietę tylko kilka razy powrócił mi cały zestaw objawów, łącznie z uporczywymi bólami brzucha. Zawsze wtedy przesadziłam albo na kilka dni w ogóle porzuciłam dietę.

Nawet jeśli przesadzę z ilością FODMAP, powracają tylko niektóre objawy. Zwykle wystarczy maksymalnie 2-3 dni powrotu do zasad fazy eliminacyjnej i symptomy znikają.

Prawdopodobnie do końca życia będę musiała uważać na mój próg tolerancji FODMAP, ale w moim odczuciu to mała cena za spokojne jelita i opanowanie ZJD.

Po zeszłorocznym wyjeździe na wakacje, kiedy to jadłam, to co mi zaserwowali, odkryłam, że mój poziom tolerancji się zwiększył.

Naukowcy z Monash University podkreślają, że

symptomy ZJD mogą ulegać zmianom. Nawet jeśli na chwilę obecną nie możecie bezpiecznie wprowadzić do jadłospisu niektórych produktów, niewykluczone za jakiś czas symptomy ulegną złagodzeniu, a Wy będziecie tolerować więcej.

To bardzo optymistyczna wiadomość, szczególnie dla naszego Mirka! ;]

Z tego względu warto kilka razy do roku spróbować, jak nasz organizm reaguje na większe niż dotychczas ilości FODMAP. Próbujmy stopniowo i ostrożnie przesuwać próg naszej tolerancji!

A jaki jest Wasz próg tolerancji?

Podane powyżej przykłady to tylko mały wycinek z wszystkich możliwych kombinacji. Może okazać się, że Wasza sytuacja wygląda inaczej.

Jeśli nie tolerujecie absolutnie niczego, a dieta nie daje rezultatów, przeczytajcie ponownie wpis, czemu dieta Low FODMAP nie działa i koniecznie poszukajcie pomocy specjalisty.

Mam gorącą prośbę: opiszcie w komentarzach swój próg tolerancji. Podzielcie się z innymi czytelnikami Waszą historią. Pokażmy nowym czytelnikom, jak nietypowe jest ZJD, jak indywidualnie trzeba podejść do fazy III i ilu chorym udało się odmienić swoje życie na lepsze! :]