Zespół jelita drażliwego (ZJD) to podstępny przeciwnik. Jest to choroba zbyt często lekceważona, zarówno przez lekarzy jak i otoczenie. Osoby chorujące starają się prowadzić normalne życie, chodzą do pracy, zakładają rodziny. Zewnętrzny obserwator najprawdopodobniej nawet nie zauważy, że dana osoba jest chora. Objawy ZJD wywołują często uczucie wstydu i zakłopotania, więc chory stara się ukrywać chorobę przed otoczeniem.
Wstęp o zabarwieniu osobistym…
Powinnam rozpocząć prowadzenie tego bloga od dzisiejszego postu, ale trudno było mi się do tego zabrać… Samo czytanie listy objawów przywołuje przykre wspomnienia. Symptomy choroby związane są tematyką uznawaną w naszym społeczeństwie za tabu, coś o czym się nie mówi. To była dodatkowa trudność podczas przygotowywania tego wpisu. Jak elegancko pisać o wypróżnieniu?
Przez te wszystkie lata oswoiłam się z chorobą i jej kłopotliwymi objawami. Muszę się jednak przyznać, że nadal mam kłopoty, żeby publicznie mówić o jej zawstydzających symptomach.
To wpis o tematyce medycznej, stąd też niezbędne było korzystanie z terminologii medycznej. To ludzkie ciało i nie ma się czego wstydzić (a przynajmniej tak sobie powtarzam ;]).
O braku zrozumienia
Osobom nie chorującym na ZJD trudno nas zrozumieć.
Lista symptomów może wywołać poczucie wstydu. Z drugiej strony objawy ZJD nie kojarzą się postronnym obserwatorom z poważną chorobą. Skutkuje to lekceważeniem i bagatelizowaniem dolegliwości przez otoczenie, a nawet lekarzy.
Jako osoba cierpiąca od kilkunastu lat na ZJD chcę Wam powiedzieć z całą mocą i przekonaniem: to prawdziwa choroba, a Wy macie prawo oczekiwać poważnego traktowania.
Szacuje się, że na zespół jelita drażliwego cierpi ponad 100 milionów ludzi w Ameryce Północnej i Europie, co stanowi to ok. 20-30% populacji ludzi dorosłych. Zespół jest drugim po przeziębieniu powodem absencji w pracy i szkole!
Gdy głośno zaczęłam mówić, co mi dolega, wielu moich znajomych odważyło się przyznać, że ma podobne problemy.
Czym w takim razie jest ZJD?
Zespół jelita drażliwego – definicja medyczna
Pozwólcie, że zacytuję Wikipedię:
Zespół jelita drażliwego, zespół jelita nadwrażliwego (łac. colon irritabile; ang. Irritable Bowel Syndrome, w skrócie IBS) – przewlekła (trwająca przez co najmniej trzy miesiące) idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, nieuwarunkowana zmianami organicznymi lub biochemicznymi.
Brzmi znajomo?
W moim przypadku zespół jelita drażliwego objawiał się prawie każdego dnia, tuż po śniadaniu, zamieniając moje życie zawodowe i prywatne w piekło. W biurze nie mogłam skorzystać z toalety, więc te osiem godzin ciągnęło się bez końca. Obawiałam się wieczornych wyjść ze znajomymi. Podróżowanie stało się problemem.
Ulgę przynosił dopiero sen…
Czy mam zespół jelita drażliwego?
Dieta Low FODMAP nie jest przeznaczona dla osób zdrowych. Zanim przystąpicie do jej stosowania, powinniście upewnić się, że faktycznie chorujecie na ZJD.
Niestety, zdiagnozowanie zespołu nie jest takie proste, ponieważ nie ma badań, które jednoznacznie potwierdziłoby występowanie tej choroby.
ZJD ma objawy podobne do wielu poważnych chorób układu pokarmowego. Nie powinno się samodzielnie stawiać diagnozy, bez konsultacji ze specjalistą, który wykluczy inne choroby (nowotworowe, zapalne i inne).
Kryteria rzymskie
ZJD diagnozuje się w oparciu o tzw. kryteria rzymskie. Kryteria te zmieniały się w czasie i miały kolejne wersje. Obecnie obowiązują kryteria rzymskie IV.
Zgodnie z najnowszymi wytycznymi zespół jelita drażliwego należy rozpoznawać na podstawie objawów klinicznych. Nie istnieją potwierdzające testy diagnostyczne.
Oznacza to, że nie ma badania lub testu, przeprowadzenie którego dałoby prostą odpowiedź, czy pacjent cierpi na ZJD czy nie. Lekarz powinien przeprowadzić wywiad z pacjentem, ustalając, czy spełnione są kryteria rzymskie IV.
Są sytuacje, kiedy objawy mogą świadczyć o występowaniu innych, poważnych chorób. W takich przypadkach niezbędna jest szybka diagnostyka, tak aby je wykluczyć i potwierdzić. Objawami alarmującymi są:
- Chudnięcie
- Krew w stolcu
- Gorączka
- Objawy w czasie nocy
- Wodobrzusze lub opór w jamie brzusznej
- Anemia.
Lekarz w wywiadzie powinien także wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- Wiek > 45 lat
- Antybiotykoterapia
- Płeć męska oraz obciążenie genetyczne nowotworami
Wracając do kryteriów rzymskich IV brzmią one następująco:
Ból brzucha nawracający minimum jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące, któremu towarzyszą co najmniej dwie z następujących cech:
— związany z defekacją
— związany ze zmianą częstotliwości wypróżnień
— związany ze zmianą konsystencji stolca
przy wystąpieniu objawów przynajmniej przed sześcioma miesiącami.
ZJD może towarzyszyć także cały zestaw różnorodnych objawów:
1. nieprawidłowa częstość wypróżnień (mniej niż 3 wypróżnienia na tydzień lub więcej niż 3 wypróżnienia na dobę)
2. nieprawidłowa konsystencja stolca (np. stolec „owczy”, z domieszką śluzu)
3. nieprawidłowy pasaż stolca (za szybki lub za wolny);
4. wzdęcie lub uczucie rozdęcia brzucha przez ponad 1/4 dnia;
5. uczucie ucisku w podbrzuszu;
6. uczucie pełności, „przelewanie” i „przetaczanie” w brzuchu;
7. trudność przy wypróżnieniu;
8. nagła potrzeba skorzystania z toalety;
9. wrażenie niepełnego wypróżnienia.
Fantastyczny zespół objawów, prawda? A do tego mogą dochodzić objawy spoza przewodu pokarmowego, tzw. objawy wegetatywne, takie jak:
– ospałość
– bóle głowy, pleców i mięśni
– objawy ze strony układu moczowo-płciowego (częste oddawanie moczu, także w nocy, niekompletne opróżnianie pęcherza moczowego).
Charakterystyczne dla ZJD jest ustępowanie objawów w czasie snu (za wyjątkiem częstomoczu, który zakłóca także sen).
Występowanie powyższych objawów wiąże się ze spadkiem jakości życia, stresem, a nawet wywołuje depresję..
Cierpię na ZJD… Co dalej?
Udaliście się do specjalisty albo lekarza rodzinnego, a on potwierdził Wasze podejrzenia? Jeśli faktycznie chorujecie na zespół jelita drażliwego, możecie wypróbować dietę Low FODMAP.
Na dzień dzisiejszy ZJD jest chorobą nieuleczalną. Dzięki właściwej diecie możecie zredukować objawy choroby do minimum, a nawet całkowicie je wyeliminować*.
Co to jest dieta Low FODMAP, na czym polega i jakie są jej podstawowe zasady, wyjaśniłam w kolejnych postach:
Jak zacząć – podstawy diety Low FODMAP
* Dieta Low FODMAP pomaga zdecydowanej większości chorych. Jest niestety grupa osób, która nie odczuwa poprawy mimo jej stosowania.
Problemy z diagnozą
Wielokrotnie podkreślałam w postach na blogu oraz odpowiedziach na komentarze i e-maile, że osoby, u których nie został zdiagnozowany ZJD, nie powinny przechodzić na dietę Low FODMAP. Jako powody podawałam:
- osoby cierpiące na inne choroby, nie odczują w ogóle poprawy dzięki diecie lub odczują niewielką poprawę, co narazi ich na kolejne rozczarowanie
- w przypadku poważnych schorzeń zarzucenie badań na rzecz diety może oznaczać zmarnowanie cennego czasu, który powinien być przeznaczony na intensywne leczenie, a nie na unikanie kalafiorowej
- dieta Low FODMAP to dieta lecznicza, a nie kolejna moda, czy też sposób na utratę zbędnych kilogramów. Jak każda dieta może mieć swoje skutki uboczne.
Problem polega na tym, że zdiagnozowanie choroby w Polsce trwa zwykle bardzo długo (średnio 3 lata), co dodatkowo pogarsza samopoczucie chorych, którzy nie wiedzą, co się z nimi dzieje.
Po przeczytaniu bardzo ciekawego artykułu zrewidowałam moje podejście do tego tematu. Dr Anthony Hobson słusznie zauważa, że samo diagnozowanie może zająć lata i być bardzo wyczerpujące (również finansowo).
Z tego względu uważam, że wypróbowanie zasad fazy eliminacyjnej diety Low FODMAP jeszcze przed ostatecznym zdiagnozowaniem zespołu jelita drażliwego, gdy objawy ewidentnie wskazują na ZJD, jest dopuszczalne.
W przypadku, gdy dieta nie przynosi rezultatów, przedłużanie jej nie jest rekomendowane.
Jeśli macie dodatkowe pytania lub chcielibyście podzielić się swoją historią, zostawcie komentarz!
